آلوئه ورا محصول کشاورزی کم آب بری که محصول بومی ایران نیست و  ببش از یک دهه است در کشور مورد بهره برداری قرار گرفته و رشد تولید قابل توجهی داشته است اما همچون دیگر محصولات مشکلاتی گریبانگیر آن است. این محصول با فرآوری مناسب ، کارکردی درمانی،  دارویی ،آرایشی بهداشتی و خوراکی را می تواند شامل شود.در دنیا نیز سابقه ای هزار ساله دارد.

این محصول در یک دهه گذشته مورد توجه کشاورزان کشور بوده است و می تواند ارزآوری، ایجاد اشتغال و سود آوری با سرمایه گذاری پایین را به همراه داشته باشد.

محمدرضا دهقانی مشکاتی پرورش دهنده آلوئه ورا با حضور در برنامه بارکد در همین خصوص اظهار داشت : پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی یک مجموعه عمومی و غیر دولتی در حوزه تحقیقات،آموزش و تولید است. از فعالیت های عمده در کنار امور تحقیقاتی و آموزشی فعالیت های تولیدی و نیمه صنعتی در خصوص گیاهان دارویی و فرآورده های مرتبط است.

وی در ادامه گفت : در این مجموعه بوته آلوئه ورا از سال ۷۵ در گلخانه ها پرورش داده شد.آلوئه ورا در آن زمان در بازار شناخته شده نبود ولی بوته این گیاه از سال ۸۴ در گلخانه ها تولید شد.زیرا در اقلیم استان البرز الوئه ورا در فضای گلخانه ای حتما باید کاشت شود. گلخانه ها از سال ۸۵ اقدام به تولید بوته و فروش عرضه برگهای مختلف در سایزهای مختلف در بازارهای صنعتی و سنتی کردیم.

دهقانی در رابطه با مصرف صنعتی این محصول  به خصوص در صنعت آرایشی عنوان کرد : آلوئه ورا جزو خانواده سوسنیان است.این گیاه با توجه به اقلیم های مختلف در بعضی شهرها در فضای باز و در بعضی شهرها در گلخانه پرورش داده می شود.کاربردهای بسیار زیادی دارد.یکی از شرکت های آمریکایی ۱۱۴ فرآورده آرایشی و بهداشتی از آلوئه ورا تهیه می کند

وی افزود : متأسفانه علی رغم تلاش های فراوان صنعت تولید پودر آلوئه ورا به روش spray-dryer و freeze-dryer در داخل کشور وجود ندارد. درجه های آلوئه ورا در دنیا بسته به میزان آلوئین آن تعیین می شود و با روش های فوق به پودر جهت استفاده در صنایع تبدیل می شود.ما در تولید انبوه پودر و ژل موفق نبودیم ولی این صنعت با تلاش ها به زودی توسعه پیدا خواهد کرد.در حال حاضر مصرف تازه خوری این گیاه بیشترین مورد مصرف در کشور است.

دهقانی در خصوص استقبال کشاورزان از تولید این محصول گفت : تولید گیاهان دارویی در فضای گلخانه از سال ۸۴ الی ۸۹ بسیار خوب بود.متأسفانه بازار این گیاه از نظر قیمت به دلیل ازدحام تولید کننده و محدودیت مصرف شکسته شد ولی از سال ۹۳ دوباره احیاء شد.

دهقانی در خصوص مشکلات اصلی این حوزه اظهار داشت : سه وزارت خانه می توانند با کمک هم به رونق دارویی این محصول کمک شایانی داشته باشند. عمده ترین مشکل عدم حمایت از تولید کنندگان است. برای مثال آلوئه ورا محصولی حساس به سرما است . نمونه های مشابهی در سطح استانها، محصول به دلیل از بین رفتن گرما در فضای گلخانه ای در سطح پنج هزار متر مربع از دست رفته است.اگر همدلی و حمایت از صنعتگران و تولید کنندگان صورت گیرد بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.

آلوئه ورا محصولی ارز آور است

دهقانی در خصوص بازارهای خارجی این محصول و میزان ارز آوری آن عنوان کرد : با توجه به کاربردهای فراوان این محصول، اگر بومی سازی صورت گیرد و تولید پودر آلوئه ورا به کیفیت مطلوب برسد،قطعاً صادرات به کشورهای آمریکای جنوبی که از تولید کنندگان عمده است خواهیم داشت.

وی در خصوص میزان واردات گفت : حدود ۱۵ الی ۲۵ تن پودر خشک تا پایان سال ۹۵ وارد کشور شد.هر کیلو پودر خشک در درجه غذایی تا سال گذشته ۶۵۰ هزار تومان بود.تراکم کاشت این محصول، ۳۰  هزار الی ۳۵ هزار بوته در فضای گلخانه و ۲۰ هزار الی ۲۵ هزار بوته در فضای باز است .

این پرورش دهنده آلوئه ورا  در ادامه اظهار داشت : مهمترین نکته کشت مخلوط است،اکنون آلوئه ورا در جنوب کشور همراه با بامیه و زیتون،زیر درخت مرکبات کشت می شود.

در توسعه محصولات متناسب با شرایط اقلیمی ، آنچه که گریبان گیر شده است مساله خشکسالی است . استفاده بیش از حد از منابع آبی زیرزمینی موجب نشست زمین و از دست رفتن زمین های حاصلخیر شده است.

چاره کار کاشت محصولاتی متناسب با اقلیم و کم آب بر است که در عین حال صرفه اقتصادی مناسب داشته باشد و جمعیت را در منطقه حفظ کند . وقتی جمعیت اقلیم در رفاه و شرایط اقتصادی مناسب قرار گیرد مهاجرت نیز صورت نمی گیرد و در نهایت دشت نیز حفظ خواهد شد.

آلوئه ورا یکی از محصولاتی است که در بخش های مختلف می تواند به ایجاد این شرایط کمک کند.

آرام افشارنیا کارشناس جهاد کشاورزی استان البرز در رابطه با تولید آلوئه ورا در کشور و بازارهای مصرف این محصول عنوان کرد :  آلوئه ورا داروخانه ای است که باید در هر خانه‌ای وجود داشته باشد.در رفع مشکلات کبدی و گوارشی و سوختگی و پوست مو بسیار موثر است. اگر مصرف به صورت تازه خوری این گیاه صورت می گیرد ، باید زیر نظر پزشک باشد در غیر اینصورت اگر اضافه مصرف شود، پتاسیم بدن را کاهش می دهد و موجب عدم سوخت و ساز صحیح بدن می شود.

وی در ادامه اظهار داشت : آلوئه ورا در صنایع تبدیلی جهت تهیه شربت و کمپوت و سایر صنایع حرارت داده می شود و این عمل موجب کاهش و از بین رفتن املاح و ویتامین ها می شود.پیشنهاد می شود که تازه خوری جهت حفظ این ویتامین ها زیر نظر پزشک انجام شود.

محصولی مناسب در  شرایط خشکسالی

در همین زمینه افشارنیا عنوان کرد : شرایط کشت،داشت و برداشت آلوئه در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر امکان پذیر است و از لحاظ آبی و کودی بسیار کم مصرف است،در خاک های زهکشی خوب و سبک عمل می آید.

وی ادامه داد : در شرایط اقلیمی کشور ، ما اگر از آبیاری نوین قطره ای و زیر سطحی استفاده کنیم،نیاز به آبیاری به شدت کم می شود.اگر فقط ۱% مواد آلی از طریق کمپوست و خاک برگ به خاک اضافه شود دیگر نیازی به مواد شیمیایی نخواهیم داشت.اگر آب غنی شده استفاده شود، ما می توانیم ۴۶ عنصر را در اختیار گیاه و خاک قرار دهیم و عملا کودشیمیایی  ،  هزینه های جانبی و مازاد ماندگاری کود در خود محصول را از بین ببریم.

این کارشناس حوزه کشاورزی گفت : اگر پوست میوه ها (به جزء مرکبات) و سبزیجات مورد استفاده در منزل را در یک ظرف دارای در فشرده کنیم،بعد از ۲۰روز آب غنی شده به دست خواهد آمد.استفاده از آب غنی شده قدمی است جهت تولید محصول سالم.

افشار نیا در خصوص مشکلات تولیدکنندگان این محصول گفت: تولید کننده بسیار مظلوم واقع شده است.اجاره بها در استان تهران و البرز بسیار زیاد است.تسهیلات بانکی دارای نرخ سود بسیار بالایی هستند.فارغ التحصیلان با این شرایط نمی توانند کار را آغاز کنند.سازمان ها و بانک ها باید از تولید کننده حمایت کنند.

تولید کنندگان نیازمند حمایت دولت

جواد میرعرب رضی ، معاون برنامه ریزی و بین المللی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی در گفتگوی تلفنی این برنامه در رابطه با اینکه چرا کشت آلوئه ورا علی رغم سود آوری مناسب برای کشاورزان همه گیر نشده است اظهار داشت : بازار نقش مهمی در توسعه محصول دارد.بحث ایجاد و راه اندازی کسب و کارهای متناسب با حوزه کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی به طور عمده پیگیری و حمایت می شود ولی گام های بعدی نیاز به ورود و حمایت وزارتخانه های دیگر همچون وزارت صمت و وزارت بهداشت دارد تا محصولات در سطح عموم جامعه رواج پیدا کند.

وی در ادامه گفت : ما در حوزه فرآوری نتوانستیم خیلی موفق باشیم. در سال های اخیر فعالین این حوزه با تلاش می بایست یک حلقه میانی بین تولید آلوئه ورا در مزرعه و مصرف کننده دارو محور ایجاد کنند.اکنون کارخانه های فرآوری آلوئه ورا در کشور فعال شده اند و محصولات مطلوبی هم عرضه می کنند.

معاون برنامه ریزی و بین المللی گیاهان دارویی در رابطه با ظرفیت های تولید مجموعه های صنعتی گفت : این مقوله به تازگی راه اندازی شده است و بیشتر بر مدیریت خود تمرکز دارد. اما رسالتی در وزارت جهاد کشاورزی با عنوان مبتنی بر قرارداد عنوان شده است که وزارتخانه از صنعتگران حمایت می کند.

وی در پایان عنوان کرد : انجمن تولید کننده های گیاهان دارویی می تواند نقش بسیار مؤثری بین تولید کننده و مصرف کننده داشته باشد.این انجمن با همکاری اتحادیه صادرکنندگان گیاهان دارویی فعالیتش را در یک قالبی ادامه می دهد و از طریق متعادل سازی قیمت به نوعی از تولید کننده و مصرف کننده حمایت می کند.

کدخبر: ۱۱۹۹۱۷۷۹۳