رها کردن محتوا
چرا گلخانه‌ها به اشکال مختلف ساخته می‌شوند؟ آیا علت آن سلیقه‌ی گلخانه‌داران است؟
الف- گلخانه یک طرفه
این گلخانه‌ها کنار ساختمان یا دیوار ساخته می‌شوند و قسمت جنوبی آن کوتاه‌تر از دیوار شمالی است و سقف آن به طرف جنوب شیب دارد. در جنوب ایران شیب سقف کمتر و در قسمت شمال کشور شیب آن را بیشتر در نظر می‌گیرند تا در زمستان آفتاب عمودی بر سقف بتابد سقف و قسمتی از بدنه این گلخانه شیشه‌ای است.
ب- گلخانه سقف شیروانی
معمولا پوشش این نوع گلخانه‌ها شیشه است. استفاده از شیشه به خاطر استفاده هرچه کامل‌تر از نور خورشید است که بیشتر در کشور‌های اروپایی و کانادا از این نوع گلخانه ساخته می‌شود. از این گلخانه‌ها برای تولید در تمام فصل‌های سال استفاده می‌شود. از همین نوع گلخانه برای رستوران غذاخوری هم استفاده می‌کنند. شیب سقف این گلخانه طوری است که برف و باران از سقف به طرف پائین حرکت می‌کند و بوسیله ناودان‌ها به زمین می‌رسد همین طور قطرات عرق سقف از داخل هم روی گیاه نمی‌چکد و روی شیشه به طرف دیواره‌ها حرکت می‌کند. پهنای دو سقف این گلخانه مساوی است و مقدار شیب آن بین 35 تا 55 درجه است. ارتفاع گلخانه 5/2 تا 5/3 متر است.
این گلخانه به دلیل سنگین بودن شیشه و عرض کم گلخانه و اتصالات زیادی که دارد خیلی سنگین است، به همین دلیل ساختن این گلخانه‌ها خیلی گران تمام می‌شود. بیشترین عرض این گلخانه‌ها 12 متر است. اما امروزه عرض آنها کمتر در نظر گرفته می‌شود. چون شیشه قسمتی از نوری را که خود عبور می‌دهد تبدیل به گرما می‌کند، معمولا از این گلخانه‌ها به عنوان گرم‌خانه استفاده می‌شود. استفاده از پوشش دولایه از جنس پلی‌کربنات به جای شیشه، باعث می‌شود که گرمای کمتری تولید شود اما هزینه آن از شیشه بیشتر است. اسکلت این گلخانه‌ها معمولا آهنی است.
-
محاسن گلخانه‌ی سقف شیروانی
1- در مقابله با باد و طوفان مقاومت زیادی دارند.
2- حداکثر نور به داخل گلخانه وارد می‌شود.
3- برف و عرق سقف به راحتی به پایین هدایت می‌شود.
4- برای تهویه و عوض کردن هوای داخل گلخانه به راحتی از پنجره‌ها استفاده می‌شود.
5- کنترل و مهار گرما، سرما و رطوبت را با باز و بسته کردن پنجره‌ها به صورت خودکار می‌توان انجام داد.
6- این گلخانه‌ها را می‌توان در اندازه‌های بزرگ ایجاد کرد.
-
معایب گلخاه‌های شقف شیروانی
1- نمی‌توان از پوشش نایلونی استفاده کرد یا حداقل، این کار مشکل است.
2- شستن شیشه ضروری است و به سختی انجام می‌شود.
3- ضدعفونی خاک با استفاده از نور خورشید در این نوع گلخانه‌ها ممکن نیست.
پ- گلخانه نیم دوطرفه
در این نوع گلخانه سقف آن به دو طرف شیب دارد اما اندازه شیب‌های آن مساوی نیست، شیب قسمت شمالی سقف 50 درجه و شیب سقف جنوبی 35 درجه است. با این وضع نور خورشید به خوبی وارد گلخانه می‌شود که نور را برگرداند گرمای داخل گلخانه بیشتر خواهد شد. به این ترتیب در مصرف انرژی و سوخت صرفه‌جوئی می‌شود و گیاه سریع‌تر رشد می‌کند. محاسن و معایب این نوع گلخانه تقریبا مثل گلخانه سقف شیروانی است.
ت- گلخانه کمانی
ساختمان این گلخانه به شکل نیم‌دایره یا نیم‌استوانه است. معمولا اسکلت این گلخانه‌ها با استفاده از لوله‌های آب از جنس آهن گالوانیزه ساخته می‌شود. فاصله‌‌‌ی لوله‌های اصلی از هم تا 5/4 متر است و فاصله تیرهای فرعی یک متر از هم قرار دارند. قطر لوله‌ها بسته به بزرگی گلخانه و عرض دهنه گلخانه متفاوت است. این گلخانه‌ها به صورت جدا از هم و یا چسبیده به هم ساخته می‌شوند اگر گلخانه‌ها به هم چسبیده باشند به آنها گلخانه جوی-پشته‌ای گفته می‌شود. دلیل استفاده از این سقف کمانی، ایجاد حداکثر فضای داخل گلخانه با کمترین مصالح و پوشش است وقتی سطح و پوشش، کم باشد جابجائی حرارت از داخل به خارج کمتر می‌شود و سوخت کمتری هم مصرف می‌شود البته در تابستان می‌توان با راههای مختلف مانع از ورود گرما از بیرون به داخل گلخانه شود به همین دلیل استفاده از تورها، سایه، پاشیدن مواد مناسب روی نایلون سقف و بدنه در تابستان معمول شده است. پوشش این گلخانه‌ها با نایلون به راحتی انجام می‌شود و به سادگی به اسکلت گلخانه محکم می‌شود.
چون بدنه گلخانه نیم دایره است هر دو طرفه گلخانه در برابر باد دوام خود را حفظ می‌کنند گلخانه‌های تونل مانند، باد را از روی خود عبور می‌دهند و در برابر فشار باد کمتر صدمه می‌بینند.
وزن کم پوشش و اسکلت گلخانه کمانی، باعث می‌شود که گلخانه‌های تونلی ارزان تمام بشود و به راحتی هم نصب بشود و نور هم به طور یکنواخت در این گلخانه‌ها می‌تابد. پوشش پلاستیکی خاصیت ضد عرق کردن دارد. مصرف انرژی در گلخانه‌های تونلی کمتر است. به همین دلیل از این گلخانه در تمام دنیا به میزان زیادی استفاده می‌شود. چون می‌توان هوای فشرده به داخل این گلخانه‌ها فرستاده تا 30 درصد در مصرف انرژی هم صرفه‌جوئی می‌شود.
نوع دیگری از گلخانه‌های کمانی به صورت نیمه بیضی است که به آن گلخانه دیوار پهلو هم می‌گویند اما عیب این گلخانه این است که اولا برف نمی‌تواند به راحتی از سقف آن پائین بیاید و عرق و رطوبت هم به راحتی از سقف جدا نمی‌شود و به جای حرکت چکه می‌کند. برای رفع این مشکل در این گلخانه‌ها از پوشش دولایه استفاده می‌شود و یا سقف گلخانه به صورت گنبدی ساخته می‌شود. در گلخانه‌های تونلی چون تهویه به خوبی صورت نمی‌گیرد باید پنجره‌ها به خوبی کار کنند. پنجره این گلخانه‌ها را در سقف و در بدنه آن کار می‌گذارند.
1- ارزانی و سبک بودن گلخانه
2- ایجاد فضای بیشتر با کمترین مصالح
3- راحتی استفاده از پلاستیک پوششی
4- مصرف کم سوخت و انرژی
5- دوام در برابر باد و طوفان
6- سرعت زیاد نصب و راه‌اندازی
7- قابل استفاده برای تولید هر محصول
1- مشکل زیاد شدن رطوبت
2- مشکل تهویه کم گلخانه
ث- گلخانه سقف گنبدی
اصولا، این گلخانه‌ها برای رفع نقص گلخانه کمانی ساخته شده‌اند. معمولا از این گلخانه‌ها برای ساختن گلخانه‌های با عرض زیاد استفاده می‌شود. البته می‌توان با قرار دادن الوار در سقف گلخانه‌های کمانی این نقص را رفع کرد. محاسن و معایب گلخانه‌های سقف گنبدی مثل گلخانه‌های کمانی است فقط برف و عرق سقف راحت‌تر برطرف می‌شود. در محل تاج این گلخانه می‌توان پنجره نصب کرد. روکش این پنجره می‌توادند از شیشه باشد.
ج- گلخانه دندان‌اره‌ای
گلخانه‌های دندان‌اره‌ای برای رفع عیب گلخانه‌های تونلی طراحی شده است. از این نوع گلخانه برای مساحت‌های بزرگ استفاده می‌شود. شیب سقف گلخانه طوری است که در تابستان نور خورشید را منعکس می‌کند و داخل گلخانه نمی‌شود اما در زمستان که خورشید به صورت مایل می‌تابد، نور از شیشه گذشته و وارد گلخانه می‌شود به همین دلیل از این گلخانه در مناطق گرمسیر استفاده می‌شود. پنجره سقفی بوسیله چرخ و دنده باز و بسته می‌شود. پنجره این نوع گلخانه‌ها پشت به باد قرار داده می‌شود، نوعی از پنجره‌ها کشویی است.
-
محاسن گلخانه دندان‌اره‌ای
1- مزایای گلخانه تونلی را به طور کامل دارد.
2- تهویه از طریق سقف به ارازی انجام می‌شود.
3- تهویه از ورود به داخل گلخانه به حداکثر می‌رسد.
-
معایب گلخانه دندان‌اره‌ای
این گلخانه معمولا برای مناطق گرمسیر مناسب است و باید به صورت شرقی-غربی ساخته شود.
چ- گلخانه جوی و پشته‌ای
وقتی گلخانه‌ها چسبیده به هم ساخته شوند به طوری که از قسمت سقف به هم چسبیده باشند و بین آنها دیواره‌ای وجود نداشته باشد، به این گلخانه‌ها جوی و پشته‌ای می‌گویند در این گلخانه‌ها هزینه تاسیسات کمتر از گلخانه تکی است این گلخانه‌ها به کارگر کمتری احتیاج دارند و سرپرستی برکارکنان در آن بهتر انجام می‌شود و علاوه بر آن هزینه گرم کردن گلخانه هم کمتر است البته در مناطقی که برف می‌بارد برف بین دو سقف باقی می‌ماند و برای آب کردن برف لازم است لوله‌های حرارتی زیر ناودان‌ها نصب شود و ناودان‌ها هم شیب داشته باشند. این گلخانه‌ها باید به وسیله یک راهروی وسط به هم وصل شوند تا جابجائی گیاهان از یک گلخانه به گلخانه دیگر بدون صدمه به آنها انجام شود.
منبع: کتاب مدیریت گلخانه
مولفان: مریم مرادمند، سمیه عباس عبدلی، رضا مرادمند
الف- گلخانه یک طرفه
این گلخانه‌ها کنار ساختمان یا دیوار ساخته می‌شوند و قسمت جنوبی آن کوتاه‌تر از دیوار شمالی است و سقف آن به طرف جنوب شیب دارد. در جنوب ایران شیب سقف کمتر و در قسمت شمال کشور شیب آن را بیشتر در نظر می‌گیرند تا در زمستان آفتاب عمودی بر سقف بتابد سقف و قسمتی از بدنه این گلخانه شیشه‌ای است.
ب- گلخانه سقف شیروانی
معمولا پوشش این نوع گلخانه‌ها شیشه است. استفاده از شیشه به خاطر استفاده هرچه کامل‌تر از نور خورشید است که بیشتر در کشور‌های اروپایی و کانادا از این نوع گلخانه ساخته می‌شود. از این گلخانه‌ها برای تولید در تمام فصل‌های سال استفاده می‌شود. از همین نوع گلخانه برای رستوران غذاخوری هم استفاده می‌کنند. شیب سقف این گلخانه طوری است که برف و باران از سقف به طرف پائین حرکت می‌کند و بوسیله ناودان‌ها به زمین می‌رسد همین طور قطرات عرق سقف از داخل هم روی گیاه نمی‌چکد و روی شیشه به طرف دیواره‌ها حرکت می‌کند. پهنای دو سقف این گلخانه مساوی است و مقدار شیب آن بین 35 تا 55 درجه است. ارتفاع گلخانه 5/2 تا 5/3 متر است.
این گلخانه به دلیل سنگین بودن شیشه و عرض کم گلخانه و اتصالات زیادی که دارد خیلی سنگین است، به همین دلیل ساختن این گلخانه‌ها خیلی گران تمام می‌شود. بیشترین عرض این گلخانه‌ها 12 متر است. اما امروزه عرض آنها کمتر در نظر گرفته می‌شود. چون شیشه قسمتی از نوری را که خود عبور می‌دهد تبدیل به گرما می‌کند، معمولا از این گلخانه‌ها به عنوان گرم‌خانه استفاده می‌شود. استفاده از پوشش دولایه از جنس پلی‌کربنات به جای شیشه، باعث می‌شود که گرمای کمتری تولید شود اما هزینه آن از شیشه بیشتر است. اسکلت این گلخانه‌ها معمولا آهنی است.
-
محاسن گلخانه‌ی سقف شیروانی
1- در مقابله با باد و طوفان مقاومت زیادی دارند.
2- حداکثر نور به داخل گلخانه وارد می‌شود.
3- برف و عرق سقف به راحتی به پایین هدایت می‌شود.
4- برای تهویه و عوض کردن هوای داخل گلخانه به راحتی از پنجره‌ها استفاده می‌شود.
5- کنترل و مهار گرما، سرما و رطوبت را با باز و بسته کردن پنجره‌ها به صورت خودکار می‌توان انجام داد.
6- این گلخانه‌ها را می‌توان در اندازه‌های بزرگ ایجاد کرد.
-
معایب گلخاه‌های شقف شیروانی
1- نمی‌توان از پوشش نایلونی استفاده کرد یا حداقل، این کار مشکل است.
2- شستن شیشه ضروری است و به سختی انجام می‌شود.
3- ضدعفونی خاک با استفاده از نور خورشید در این نوع گلخانه‌ها ممکن نیست.
پ- گلخانه نیم دوطرفه
در این نوع گلخانه سقف آن به دو طرف شیب دارد اما اندازه شیب‌های آن مساوی نیست، شیب قسمت شمالی سقف 50 درجه و شیب سقف جنوبی 35 درجه است. با این وضع نور خورشید به خوبی وارد گلخانه می‌شود که نور را برگرداند گرمای داخل گلخانه بیشتر خواهد شد. به این ترتیب در مصرف انرژی و سوخت صرفه‌جوئی می‌شود و گیاه سریع‌تر رشد می‌کند. محاسن و معایب این نوع گلخانه تقریبا مثل گلخانه سقف شیروانی است.
ت- گلخانه کمانی
ساختمان این گلخانه به شکل نیم‌دایره یا نیم‌استوانه است. معمولا اسکلت این گلخانه‌ها با استفاده از لوله‌های آب از جنس آهن گالوانیزه ساخته می‌شود. فاصله‌‌‌ی لوله‌های اصلی از هم تا 5/4 متر است و فاصله تیرهای فرعی یک متر از هم قرار دارند. قطر لوله‌ها بسته به بزرگی گلخانه و عرض دهنه گلخانه متفاوت است. این گلخانه‌ها به صورت جدا از هم و یا چسبیده به هم ساخته می‌شوند اگر گلخانه‌ها به هم چسبیده باشند به آنها گلخانه جوی-پشته‌ای گفته می‌شود. دلیل استفاده از این سقف کمانی، ایجاد حداکثر فضای داخل گلخانه با کمترین مصالح و پوشش است وقتی سطح و پوشش، کم باشد جابجائی حرارت از داخل به خارج کمتر می‌شود و سوخت کمتری هم مصرف می‌شود البته در تابستان می‌توان با راههای مختلف مانع از ورود گرما از بیرون به داخل گلخانه شود به همین دلیل استفاده از تورها، سایه، پاشیدن مواد مناسب روی نایلون سقف و بدنه در تابستان معمول شده است. پوشش این گلخانه‌ها با نایلون به راحتی انجام می‌شود و به سادگی به اسکلت گلخانه محکم می‌شود.
چون بدنه گلخانه نیم دایره است هر دو طرفه گلخانه در برابر باد دوام خود را حفظ می‌کنند گلخانه‌های تونل مانند، باد را از روی خود عبور می‌دهند و در برابر فشار باد کمتر صدمه می‌بینند.
وزن کم پوشش و اسکلت گلخانه کمانی، باعث می‌شود که گلخانه‌های تونلی ارزان تمام بشود و به راحتی هم نصب بشود و نور هم به طور یکنواخت در این گلخانه‌ها می‌تابد. پوشش پلاستیکی خاصیت ضد عرق کردن دارد. مصرف انرژی در گلخانه‌های تونلی کمتر است. به همین دلیل از این گلخانه در تمام دنیا به میزان زیادی استفاده می‌شود. چون می‌توان هوای فشرده به داخل این گلخانه‌ها فرستاده تا 30 درصد در مصرف انرژی هم صرفه‌جوئی می‌شود.
نوع دیگری از گلخانه‌های کمانی به صورت نیمه بیضی است که به آن گلخانه دیوار پهلو هم می‌گویند اما عیب این گلخانه این است که اولا برف نمی‌تواند به راحتی از سقف آن پائین بیاید و عرق و رطوبت هم به راحتی از سقف جدا نمی‌شود و به جای حرکت چکه می‌کند. برای رفع این مشکل در این گلخانه‌ها از پوشش دولایه استفاده می‌شود و یا سقف گلخانه به صورت گنبدی ساخته می‌شود. در گلخانه‌های تونلی چون تهویه به خوبی صورت نمی‌گیرد باید پنجره‌ها به خوبی کار کنند. پنجره این گلخانه‌ها را در سقف و در بدنه آن کار می‌گذارند.
1- ارزانی و سبک بودن گلخانه
2- ایجاد فضای بیشتر با کمترین مصالح
3- راحتی استفاده از پلاستیک پوششی
4- مصرف کم سوخت و انرژی
5- دوام در برابر باد و طوفان
6- سرعت زیاد نصب و راه‌اندازی
7- قابل استفاده برای تولید هر محصول
1- مشکل زیاد شدن رطوبت
2- مشکل تهویه کم گلخانه
ث- گلخانه سقف گنبدی
اصولا، این گلخانه‌ها برای رفع نقص گلخانه کمانی ساخته شده‌اند. معمولا از این گلخانه‌ها برای ساختن گلخانه‌های با عرض زیاد استفاده می‌شود. البته می‌توان با قرار دادن الوار در سقف گلخانه‌های کمانی این نقص را رفع کرد. محاسن و معایب گلخانه‌های سقف گنبدی مثل گلخانه‌های کمانی است فقط برف و عرق سقف راحت‌تر برطرف می‌شود. در محل تاج این گلخانه می‌توان پنجره نصب کرد. روکش این پنجره می‌توادند از شیشه باشد.
ج- گلخانه دندان‌اره‌ای
گلخانه‌های دندان‌اره‌ای برای رفع عیب گلخانه‌های تونلی طراحی شده است. از این نوع گلخانه برای مساحت‌های بزرگ استفاده می‌شود. شیب سقف گلخانه طوری است که در تابستان نور خورشید را منعکس می‌کند و داخل گلخانه نمی‌شود اما در زمستان که خورشید به صورت مایل می‌تابد، نور از شیشه گذشته و وارد گلخانه می‌شود به همین دلیل از این گلخانه در مناطق گرمسیر استفاده می‌شود. پنجره سقفی بوسیله چرخ و دنده باز و بسته می‌شود. پنجره این نوع گلخانه‌ها پشت به باد قرار داده می‌شود، نوعی از پنجره‌ها کشویی است.
-
محاسن گلخانه دندان‌اره‌ای
1- مزایای گلخانه تونلی را به طور کامل دارد.
2- تهویه از طریق سقف به ارازی انجام می‌شود.
3- تهویه از ورود به داخل گلخانه به حداکثر می‌رسد.
-
معایب گلخانه دندان‌اره‌ای
این گلخانه معمولا برای مناطق گرمسیر مناسب است و باید به صورت شرقی-غربی ساخته شود.
چ- گلخانه جوی و پشته‌ای
وقتی گلخانه‌ها چسبیده به هم ساخته شوند به طوری که از قسمت سقف به هم چسبیده باشند و بین آنها دیواره‌ای وجود نداشته باشد، به این گلخانه‌ها جوی و پشته‌ای می‌گویند در این گلخانه‌ها هزینه تاسیسات کمتر از گلخانه تکی است این گلخانه‌ها به کارگر کمتری احتیاج دارند و سرپرستی برکارکنان در آن بهتر انجام می‌شود و علاوه بر آن هزینه گرم کردن گلخانه هم کمتر است البته در مناطقی که برف می‌بارد برف بین دو سقف باقی می‌ماند و برای آب کردن برف لازم است لوله‌های حرارتی زیر ناودان‌ها نصب شود و ناودان‌ها هم شیب داشته باشند. این گلخانه‌ها باید به وسیله یک راهروی وسط به هم وصل شوند تا جابجائی گیاهان از یک گلخانه به گلخانه دیگر بدون صدمه به آنها انجام شود.
منبع: کتاب مدیریت گلخانه
مولفان: مریم مرادمند، سمیه عباس عبدلی، رضا مرادمند
الف- گلخانه یک طرفه
این گلخانه‌ها کنار ساختمان یا دیوار ساخته می‌شوند و قسمت جنوبی آن کوتاه‌تر از دیوار شمالی است و سقف آن به طرف جنوب شیب دارد. در جنوب ایران شیب سقف کمتر و در قسمت شمال کشور شیب آن را بیشتر در نظر می‌گیرند تا در زمستان آفتاب عمودی بر سقف بتابد سقف و قسمتی از بدنه این گلخانه شیشه‌ای است.
ب- گلخانه سقف شیروانی
معمولا پوشش این نوع گلخانه‌ها شیشه است. استفاده از شیشه به خاطر استفاده هرچه کامل‌تر از نور خورشید است که بیشتر در کشور‌های اروپایی و کانادا از این نوع گلخانه ساخته می‌شود. از این گلخانه‌ها برای تولید در تمام فصل‌های سال استفاده می‌شود. از همین نوع گلخانه برای رستوران غذاخوری هم استفاده می‌کنند. شیب سقف این گلخانه طوری است که برف و باران از سقف به طرف پائین حرکت می‌کند و بوسیله ناودان‌ها به زمین می‌رسد همین طور قطرات عرق سقف از داخل هم روی گیاه نمی‌چکد و روی شیشه به طرف دیواره‌ها حرکت می‌کند. پهنای دو سقف این گلخانه مساوی است و مقدار شیب آن بین 35 تا 55 درجه است. ارتفاع گلخانه 5/2 تا 5/3 متر است.
این گلخانه به دلیل سنگین بودن شیشه و عرض کم گلخانه و اتصالات زیادی که دارد خیلی سنگین است، به همین دلیل ساختن این گلخانه‌ها خیلی گران تمام می‌شود. بیشترین عرض این گلخانه‌ها 12 متر است. اما امروزه عرض آنها کمتر در نظر گرفته می‌شود. چون شیشه قسمتی از نوری را که خود عبور می‌دهد تبدیل به گرما می‌کند، معمولا از این گلخانه‌ها به عنوان گرم‌خانه استفاده می‌شود. استفاده از پوشش دولایه از جنس پلی‌کربنات به جای شیشه، باعث می‌شود که گرمای کمتری تولید شود اما هزینه آن از شیشه بیشتر است. اسکلت این گلخانه‌ها معمولا آهنی است.
-
محاسن گلخانه‌ی سقف شیروانی
1- در مقابله با باد و طوفان مقاومت زیادی دارند.
2- حداکثر نور به داخل گلخانه وارد می‌شود.
3- برف و عرق سقف به راحتی به پایین هدایت می‌شود.
4- برای تهویه و عوض کردن هوای داخل گلخانه به راحتی از پنجره‌ها استفاده می‌شود.
5- کنترل و مهار گرما، سرما و رطوبت را با باز و بسته کردن پنجره‌ها به صورت خودکار می‌توان انجام داد.
6- این گلخانه‌ها را می‌توان در اندازه‌های بزرگ ایجاد کرد.
-
معایب گلخاه‌های شقف شیروانی
1- نمی‌توان از پوشش نایلونی استفاده کرد یا حداقل، این کار مشکل است.
2- شستن شیشه ضروری است و به سختی انجام می‌شود.
3- ضدعفونی خاک با استفاده از نور خورشید در این نوع گلخانه‌ها ممکن نیست.
پ- گلخانه نیم دوطرفه
در این نوع گلخانه سقف آن به دو طرف شیب دارد اما اندازه شیب‌های آن مساوی نیست، شیب قسمت شمالی سقف 50 درجه و شیب سقف جنوبی 35 درجه است. با این وضع نور خورشید به خوبی وارد گلخانه می‌شود که نور را برگرداند گرمای داخل گلخانه بیشتر خواهد شد. به این ترتیب در مصرف انرژی و سوخت صرفه‌جوئی می‌شود و گیاه سریع‌تر رشد می‌کند. محاسن و معایب این نوع گلخانه تقریبا مثل گلخانه سقف شیروانی است.
ت- گلخانه کمانی
ساختمان این گلخانه به شکل نیم‌دایره یا نیم‌استوانه است. معمولا اسکلت این گلخانه‌ها با استفاده از لوله‌های آب از جنس آهن گالوانیزه ساخته می‌شود. فاصله‌‌‌ی لوله‌های اصلی از هم تا 5/4 متر است و فاصله تیرهای فرعی یک متر از هم قرار دارند. قطر لوله‌ها بسته به بزرگی گلخانه و عرض دهنه گلخانه متفاوت است. این گلخانه‌ها به صورت جدا از هم و یا چسبیده به هم ساخته می‌شوند اگر گلخانه‌ها به هم چسبیده باشند به آنها گلخانه جوی-پشته‌ای گفته می‌شود. دلیل استفاده از این سقف کمانی، ایجاد حداکثر فضای داخل گلخانه با کمترین مصالح و پوشش است وقتی سطح و پوشش، کم باشد جابجائی حرارت از داخل به خارج کمتر می‌شود و سوخت کمتری هم مصرف می‌شود البته در تابستان می‌توان با راههای مختلف مانع از ورود گرما از بیرون به داخل گلخانه شود به همین دلیل استفاده از تورها، سایه، پاشیدن مواد مناسب روی نایلون سقف و بدنه در تابستان معمول شده است. پوشش این گلخانه‌ها با نایلون به راحتی انجام می‌شود و به سادگی به اسکلت گلخانه محکم می‌شود.
چون بدنه گلخانه نیم دایره است هر دو طرفه گلخانه در برابر باد دوام خود را حفظ می‌کنند گلخانه‌های تونل مانند، باد را از روی خود عبور می‌دهند و در برابر فشار باد کمتر صدمه می‌بینند.
وزن کم پوشش و اسکلت گلخانه کمانی، باعث می‌شود که گلخانه‌های تونلی ارزان تمام بشود و به راحتی هم نصب بشود و نور هم به طور یکنواخت در این گلخانه‌ها می‌تابد. پوشش پلاستیکی خاصیت ضد عرق کردن دارد. مصرف انرژی در گلخانه‌های تونلی کمتر است. به همین دلیل از این گلخانه در تمام دنیا به میزان زیادی استفاده می‌شود. چون می‌توان هوای فشرده به داخل این گلخانه‌ها فرستاده تا 30 درصد در مصرف انرژی هم صرفه‌جوئی می‌شود.
نوع دیگری از گلخانه‌های کمانی به صورت نیمه بیضی است که به آن گلخانه دیوار پهلو هم می‌گویند اما عیب این گلخانه این است که اولا برف نمی‌تواند به راحتی از سقف آن پائین بیاید و عرق و رطوبت هم به راحتی از سقف جدا نمی‌شود و به جای حرکت چکه می‌کند. برای رفع این مشکل در این گلخانه‌ها از پوشش دولایه استفاده می‌شود و یا سقف گلخانه به صورت گنبدی ساخته می‌شود. در گلخانه‌های تونلی چون تهویه به خوبی صورت نمی‌گیرد باید پنجره‌ها به خوبی کار کنند. پنجره این گلخانه‌ها را در سقف و در بدنه آن کار می‌گذارند.
1- ارزانی و سبک بودن گلخانه
2- ایجاد فضای بیشتر با کمترین مصالح
3- راحتی استفاده از پلاستیک پوششی
4- مصرف کم سوخت و انرژی
5- دوام در برابر باد و طوفان
6- سرعت زیاد نصب و راه‌اندازی
7- قابل استفاده برای تولید هر محصول
1- مشکل زیاد شدن رطوبت
2- مشکل تهویه کم گلخانه
ث- گلخانه سقف گنبدی
اصولا، این گلخانه‌ها برای رفع نقص گلخانه کمانی ساخته شده‌اند. معمولا از این گلخانه‌ها برای ساختن گلخانه‌های با عرض زیاد استفاده می‌شود. البته می‌توان با قرار دادن الوار در سقف گلخانه‌های کمانی این نقص را رفع کرد. محاسن و معایب گلخانه‌های سقف گنبدی مثل گلخانه‌های کمانی است فقط برف و عرق سقف راحت‌تر برطرف می‌شود. در محل تاج این گلخانه می‌توان پنجره نصب کرد. روکش این پنجره می‌توادند از شیشه باشد.
ج- گلخانه دندان‌اره‌ای
گلخانه‌های دندان‌اره‌ای برای رفع عیب گلخانه‌های تونلی طراحی شده است. از این نوع گلخانه برای مساحت‌های بزرگ استفاده می‌شود. شیب سقف گلخانه طوری است که در تابستان نور خورشید را منعکس می‌کند و داخل گلخانه نمی‌شود اما در زمستان که خورشید به صورت مایل می‌تابد، نور از شیشه گذشته و وارد گلخانه می‌شود به همین دلیل از این گلخانه در مناطق گرمسیر استفاده می‌شود. پنجره سقفی بوسیله چرخ و دنده باز و بسته می‌شود. پنجره این نوع گلخانه‌ها پشت به باد قرار داده می‌شود، نوعی از پنجره‌ها کشویی است.
-
محاسن گلخانه دندان‌اره‌ای
1- مزایای گلخانه تونلی را به طور کامل دارد.
2- تهویه از طریق سقف به ارازی انجام می‌شود.
3- تهویه از ورود به داخل گلخانه به حداکثر می‌رسد.
-
معایب گلخانه دندان‌اره‌ای
این گلخانه معمولا برای مناطق گرمسیر مناسب است و باید به صورت شرقی-غربی ساخته شود.
چ- گلخانه جوی و پشته‌ای
وقتی گلخانه‌ها چسبیده به هم ساخته شوند به طوری که از قسمت سقف به هم چسبیده باشند و بین آنها دیواره‌ای وجود نداشته باشد، به این گلخانه‌ها جوی و پشته‌ای می‌گویند در این گلخانه‌ها هزینه تاسیسات کمتر از گلخانه تکی است این گلخانه‌ها به کارگر کمتری احتیاج دارند و سرپرستی برکارکنان در آن بهتر انجام می‌شود و علاوه بر آن هزینه گرم کردن گلخانه هم کمتر است البته در مناطقی که برف می‌بارد برف بین دو سقف باقی می‌ماند و برای آب کردن برف لازم است لوله‌های حرارتی زیر ناودان‌ها نصب شود و ناودان‌ها هم شیب داشته باشند. این گلخانه‌ها باید به وسیله یک راهروی وسط به هم وصل شوند تا جابجائی گیاهان از یک گلخانه به گلخانه دیگر بدون صدمه به آنها انجام شود.
منبع: کتاب مدیریت گلخانه
مولفان: مریم مرادمند، سمیه عباس عبدلی، رضا مرادمند
اشتراک مطلب در شبکههای اجتماعی
